9 ымычв’илюйыг’илгык – ымваятэн г’ыл в’ый почтэн (9 октября - Всемирный день почты)

  • Автор: Народовластие - газета
  • Язык произведения: Корякский
  • Перевод: В’ачаӈа
  • Жанр: Статьи
  • Год: 2021

Поддержи проект, расскажи о нас в соцсетях

Вступай в группы библиотеки народов Севера и Дальнего Востока

В’аняв’ «почтан» г’уеви итальянелыӈӄо, кэв’лаӈ нывэлыны, миӈкы накотойкылганьӈынав’ коняв’. Тит антыгэватка пыӈыл, г’ояв’лай яноткэнав’ калэгыйӈо энмык, ынняӄ ӈыволай ивык мынытвылан томгыӈ пыӈыл, в’отӄо-ӄун наӈвоӈав’ йыӈлэвык йыгив’ӄэв’милгу то ӈыволай г’эйӈэк яяё. Ыньӈыг’ан тоӈватэ яноткэн почтан. Виткукинэв’ почтэн этгыйӈо г’ояв’лай пэниннутэк, титэ ычгин тоӈватэ калечетгыйӈын: Месопотамык, Египтак, Грецияк, Персияк, Китайык, Римский империяк. Йыг’этэпыӈ ӈыволай г’уевык яноткэнав’ лэйвылг’у, выг’аёк конялг’о. Г’ам Россияк нутэк, мэлгытаньӈыпочта. Историкав’ эмэн кэв’лаӈ, эмэн ӈаен вэтгыйӈын мэлгытаньӈа нэкмитын нотапэннылг’ы-монголайыкаӈӄо. Ӈанко г’аӄалыг’анма йыг’этык г’ояв’лай нывэлынво, миӈкы накотойкылганьӈынав’ коняв’. Г’ам в’аняв’ почталг’ын тоӈватэ 1716 гэвэгыйӈыӈӄо. Тойтайкыгыйӈыӈӄо Петра I, Россияк почта г’уеви майӈынымнымык муйыкнутэк. Яноткэнав’ почтовиен вагонав’ (Питерыӈӄо Москвайтыӈ) нэтэйкынэв’ 1851 гэвэгыйӈык. Яноткэн еӈагыйӈын гайӄыпочтаинэӈэ гиллин 1918 гэвэгыйӈык Петроградаӈӄо Москвайтыӈ.  Ыньӈыг’ан валг’ын панэнатвын гымнан тылэг’ун почталг’ыкъет Камчаткакэн. «Почталг’а наёг’ын то налвын Ыявавосток Россиякэн омакаӈ янотлайвылг’ык. Энантоӈвавылг’ын почтайыг’эткэн муйыкнутэк кэв’ӈыволаӈ гиллин Витус Беринг, мэӈин Майӈылайвывэтанма айгытӄык, 1733 гэвэгыйӈык, нивын тавэтгынылг’атгыйӈа йыплепавык почтайылагыйӈын Москваӈӄо кытаван Охотскайтыӈ. Тылагыйӈын почтэн Охотскайпыӈ айыг’эткылг’эн гиллин нуеӄин то ниччыӄин. Алак конята, лыӄлэӈкы тигэ. Ӈывоӈвок 19-к векак, титэ Камчаткак нытгымг’ав’ вэтатэ Российско-Мэрикан иччет, Охотский тылагыйӈ гиллин кытаван эв’тылнотаӈ нотаг’эӈыткыны: 1820 гэвэгыйӈык нэнв’эӈэтын йыг’эт Охотска-Петропавловскан. Якутскийваята нав’йипын лайвыгыйӈын почтан кытаван Охот-скайтыӈ, г’ам ӈанко ӈанӄо почтан нэллэн ӄолэнӄояямкыйык, ительменыйык то чав’чывайык, нанныпкиятын инэӈ камчатский майӈынымнымыӈ. В’ача яллай ӈыяечеӈ гивик- янотыӈ лыӄлэӈкы, ӈыеӄэв’ алак. Титэ Петропавловскак нэнв’эӈэтын почтово-телеграфныян конторан, инг’э ӈыволай вэтатык. Эмэт 1914 гэвэгыйӈык облястяк вэталлай ӄонг’айычыӈӄэн отделенияв’. Витку мынгытык ӈыёӄмыллыӈэн гивик галак г’ояв’лай конялг’атылг’о, г’ытг’ылг’ылг’у. В’отӄо мыкати етылг’ын почтан. Эмэт 109 гэвэгыйӈын пэтыяяӈ, йынны амкумг’у нэкулӈыӈын, ӄойыӈ нэеннэв’ калив, посылкав’. Тылэлг’у йыг’этык эллай юлэӄ: пыче паровоза, ӈанӄо пароӄота, г’ам в’отӄо г’ытг’ылг’ыйык гамганмынымэтыӈ».    Амъел стиха ятвыӈнэн пэнин почтан: Журнало, то газето, Ӄайлым кояллаӈыткы яйтэтыӈ, Мыев’ котваӈ нутэк Почтан россиякэн ыннэн! Калив’, телеграммав’, почтакэн открыткав’ — Ычгынан наянкычвэльг’аллаӈтык то ячачгалаӈтык. То эчгикин почтан: Почтан тэӄын утӄэт гымкыпанэнтомгыльг’атгыйӈык: Еньнийӈынин каликал гаймат йинэйылыӈ интернет, Ӄэй яӄнайӈынэнык почта китыӈ, В’утку котваӈ малгыйӈын, г’ам г’аӄулвытг’ачгыйӈын уйӈэ! Ӄойыӈ койыкчав’лаӈ йыӄмэтэвыӈӄо кытаван вотӄэтыӈ, Гылыпык алак, ӄэялгык лыӄлэӈкы, То почтаӈ ӄонпыӈ ымыӈ мэкынаӈ кув’иннетывӈ. Чав’чывачгэн айӈон, тит яныпӈылав’ӈык, накуньӈийӈынав’ лэйвылг’у ямкэтыӈ гаймат ӄолэннымнымэтыӈ.
Перевод
Notice: Undefined variable: WORDeditor in /home/l/legendeo/legendeo.beget.tech/public_html/skins/default/index.tpl on line 78